Wat zijn de ontwikkelingen?
- Inleiding
Binnen dit programma heeft de gemeente de opgave om inwoners goede ondersteuning en zorg te bieden en
ook de financiële taakstelling te behalen die met de transities gepaard ging. Deze opgave omschrijft
de gemeente als de transformatie binnen het sociaal domein. De transformatie richt zich op een beweging,
waarbij hulp en ondersteuning integraal samen met het gezin wordt ingezet en die meer aansluit bij
het gewone leven en bij de eigen kracht van inwoners. Hiervoor versterkt de gemeente de sociale structuren in de dorpen, voeren medewerkers van de dorpsteams integrale gesprekken met inwoners en regelen ze integrale ondersteuning waar nodig. De gemeente regelt dat de gevraagde ondersteuning beschikbaar, kwalitatief goed en direct inzetbaar is. Keuzevrijheid voor onze inwoners is daarbij belangrijk.
De gemeente werkt met het model van de piramide van eigen kracht. In de top staan de individuele
voorzieningen. In het middenstuk de collectieve voorzieningen en de toegang tot de zorg en
ondersteuning en in het onderste deel de versterking van de sociale structuren in onze dorpen.
De integrale doelstellingen zijn opgenomen in programma 5.
In bijgaand schema ziet u in welke programma’s de onderdelen van de transformatie staan.
Daarnaast valt een klein deel van de activiteiten ook onder de programma’s 3, 4 en 9.
Herijking beleidskeuzes sociaal domein: Samen Leven, Samen Doen!
In juli stelde de gemeente de Nota Samen Leven, Samen doen! vast. Hierin bevestigde de gemeente de uitgangspunten voor de transformatie en bracht aan op preventie en de verbinding tussen informele en formele zorg. Zoals de titel van het document al aangeeft, vindt de uitwerking plaats samen met inwoners en ketenpartners. Door Covid-19 liep het participatieve traject vertraging op en werd alleen een digitale gemeentebrede enquête uitgevoerd.
Transformatie onder druk
Door Covid-19 stond de realisatie van de transformatiedoelen van de gemeente onder druk. De focus van de gemeentelijke organisatie en van maatschappelijke ketenpartners lag op het continueren van de zorg voor kwetsbare inwoners ondanks alle beperkende maatregelen. Daardoor bleven veel zaken liggen, maar ontstonden er ook mooie initiatieven vanuit de samenleving die onze inwoners met elkaar verbonden.
De gemeente kon helaas de ombuigingsdoelstelling op het sociaal domein niet halen.
- Wettelijke ontwikkelingen
Invoering Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) (zie ook programma 2)
De meldingen in het kader van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) belegde de gemeente bij de Stichting Sociale Dorpsteams en de verkennende onderzoeken worden uitgevoerd door de GGDrU.
In 2020 werden er 13 meldingen gedaan door inwoners en 6 door de politie.
Inning eigen bijdragen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Na enige vertraging in het op orde brengen van de landelijke systemen konden gemeenten hun nieuwe taak oppakken. In het kader van Covid-19 besloot de Rijksoverheid de eigen bijdragen in de maanden maart en april niet op te leggen.
Voorbereiding Beschermd wonen
Vanaf 2022 verschuift de verantwoordelijkheid voor inwoners die nu nog in beschermde woonvoorzieningen wonen van de centrumgemeente naar de regiogemeenten. De financiële middelen hiervoor komen vanaf 2023 gefaseerd lokaal beschikbaar. In het regionale projectplan “Weer Thuis in ZOU” staan de acties op deze terreinen.
Wijziging woonplaatsbeginsel Jeugdwet
De inwerkingtreding van het nieuwe woonplaatsbeginsel is uitgesteld naar 1 januari 2022 vanwege de impact van de corona-crisis en de herijking van het gemeentefonds. In 2020 heeft de gemeente opnieuw compensatie ontvangen voor kosten die gemaakt worden voor jeugdhulp aan kinderen met een voogdijmaatregel en 18+ers.
- (Boven)regionale opgaven
Versterking regionale samenwerking
In vervolg op de Regionale Koers Inkoop Jeugdzorg en Wmo Begeleiding 2020-2025 werkten de gemeenten in de regio Zuidoost Utrecht het uitgangspunt "Regionaal waar het kan en waar het meerwaarde heeft" verder uit. De noodzaak hiertoe werd verstrekt door het besluit van het rijk, dat regionale samenwerking tussen gemeenten gegarandeerd moet worden voor specialistische jeugdhulp. Hiervoor heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in samenwerking met zorgaanbieders een Norm van Opdrachtgeverschap vastgesteld. Deze norm beschrijft waaraan de (boven)regionale samenwerking van jeugdhulpregio’s moet voldoen en hoe er wordt gezorgd voor voldoende aanbod van specialistische jeugdhulp. Daarnaast werd harmonisering van werkprocessen in de backoffices als focuspunt benoemd.
Regionale contractering jeugdhulp en Wmo-begeleiding
In 2020 is de nieuwe inkoopronde contractering voor zorgaanbieders Jeugdhulp Ambulant en respijtzorg en Wmo-begeleiding gestart. Deze inkoop heeft plaatsgevonden via 'open huis' aanbesteding. Dit betekent marktwerking en volledige keuzevrijheid voor de cliënt. De gemeenten van Utrecht Zuidoost ronden in 2021 de beoordeling af, waarna op 1 juli 2021 de nieuwe overeenkomsten in werking treden. Voor Jeugdhulp met Verblijf startte de dialooggerichte aanbesteding. Met geselecteerde aanbieders maken de gemeenten samenwerkingsafspraken over jeugdhulp met verblijf en de ontwikkelopgave in het kader van transformatie van de zorg. Ook maakte de gemeente in 2020 een start met het versterken van het regionale gezamenlijke contractmanagement en –beheer.
Contractering van de essentiële functies
De zorg verplaatst zich, niet het kind. Met dit uitgangspunt heeft de gemeente in samenwerking met 4 Utrechtse jeugdregio’s vanaf 1 april de ‘essentiële functies’ (gesloten jeugdhulp, jeugdhulp gecombineerd met verblijf en onderwijs, en de klinische ggz) opnieuw aanbesteed. Deze specialistische (verblijfs)zorg is belangrijk voor een kleine groep kinderen en gezinnen met complexe problemen waarbij de veiligheid en/of de ontwikkeling in gevaar is. Er is een expertiseteam dat in de gemeente mee kan denken met de hulpverleners van deze kinderen en gezinnen.
C ontinuïteitsregeling en regeling meerkosten zorgaanbieders Covid-19
Op basis van landelijke afspraken voerde de gemeente samen met de regiogemeenten een continuïteitsregeling voor zorgaanbieders uit en vergoedde meerkosten van zorgaanbieders.
Transformatieagenda jeugdhulp
Binnen het regionale programma Transformatieagenda jeugdhulp implementeerde de gemeente coördinatie van zorg bij de sociale dorpsteams en vond de doorontwikkeling van de Doorbraaktafel (ter ondersteuning van de sociale dorpsteams) plaats.
Aanpak huiselijk geweld
Als gevolg van Covid-19 namen de meldingen bij Veilig Thuis toe. Daarnaast wordt ook een verzwaring van de casuïstiek gezien.
- Lokale ontwikkelingen
Stichting Sociale Dorpsteams
Naar aanleiding van het onderzoek naar de governance van de stichting, besloot de gemeente deze niet te wijzigen. De gemeente en stichting startten een traject voor de professionalisering van de bedrijfsvoering en de informatieveiligheid is verbeterd. Als gevolg van Covid-19 waren de sociale dorpsteams druk met de ondersteuning van kwetsbare inwoners en nam de complexiteit van casuïstiek toe.
Subsidie Kansrijke Start
De rijksoverheid stelt subsidie beschikbaar om te investeren in de eerste 1000 dagen van een kind. Het gaat dan voornamelijk om de kinderen die geboren worden in een kwetsbare situatie. Een goede start in het leven vergroot de kans op een gezond en evenwichtig leven. Om dit te realiseren is een samenhangende aanpak nodig. De gemeente diende een aanvraag voor de subsidie Kansrijke Start in en deze is toegekend.
Sturingsinformatie en monitoring
De gemeente voerde een verkennend onderzoek uit naar het jeugdhulpgebruik in het basisonderwijs. De totstandkoming en doorontwikkeling van het regionale dashboard is vertraagd als gevolg van een andere focus door Covid-19.
Continuering vertrouwenspersoon
De functie van de onafhankelijke vertrouwenspersoon heeft de gemeente gecontinueerd in afwachting van de resultaten in het kader van de aanpak ter voorkoming van escalaties in het sociaal domein.
Vroegsignalering van schulden
Vooruitlopend op de aangepaste Wet gemeentelijke Schuldhulpverlening per 2021voerde de gemeente de pilot ‘Vroeg in Actie’ uit, een gezamenlijke aanpak van sociale dorpsteams en Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) om vroegtijdig schulden te signaleren.
Tijdelijke Overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers
Als gevolg van de corona-crisis heeft de rijksoverheid diverse steunmaatregelen getroffen. Eén van deze maatregelen is de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo). Deze regeling zorgt ervoor dat het inkomstenverlies van zelfstandig ondernemers in 2020 zo veel mogelijk wordt beperkt.
De gemeente ontving als voorschot specifieke uitkering van het Rijk van € 10.432.000. RDWI heeft de Tozo regeling voor de gemeente uitgevoerd. Het bedrag dat overblijft vloeit terug naar de Rijksoverheid.