Wat zijn de ontwikkelingen?
Energietransitie: Klimaatwet en Klimaatakkoord
Het doel dat nagenoeg alle landen in Parijs hebben afgesproken is om de opwarming van de aarde tot
2 graden te beperken en te streven naar maximaal 1,5 graden opwarming. In het verlengde hiervan
stelt Nederland zich ten doel te komen tot een vermindering van de CO₂-uitstoot van 49%
in 2030 en een vermindering van de CO₂-uitstoot van 95% in 2050, ten opzichte van 1990.
Deze doelen liggen vast in de Klimaatwet (2019). Hoe we deze doelen gaan behalen, staat in het Nationaal Klimaatakkoord (2019). Het Rijk, decentrale overheden, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties hebben dit klimaatakkoord samen opgesteld.
Voor de gemeente betekent dit:
In U16-verband werkt de gemeente aan een Regionale Energiestrategie (RES). De RES-regio U16 bestaat
uit 16 gemeenten, 4 waterschappen en de provincie Utrecht. De RES bevat regionale afspraken
over de opwek van duurzame elektriciteit en warmte. De regio heeft in 2020 een conceptbod
gedaan van 1,8 TWh (Terawattuur) grootschalige opwek van elektriciteit. Uiterlijk 1 juli 2021 moet de regio een definitief bod doen. De ambitie is dat 50% van de duurzame energie in eigendom komt van de lokale omgeving. Inzet is ook in te zetten op energiebesparing en meer zon op daken. De RES wordt ruimtelijk vertaald in de Omgevingsvisie en vervolgens in Omgevingsplannen. In lijn met het proces van de RES worden in 2021 de zoekgebieden bepaald voor de realisatie van locaties voor de opwek van duurzame energie. Participatie is belangrijk hierbij. De gemeente doet dit in het subregionale samenwerkingsverband Kromme Rijnstreek. Samen met de gemeente Houten, vervult de gemeente een trekkersrol in de regio U16 van de bestuurstafel Klimaatneutrale Regio.
In 2020 is het afwegingskader Energie in Landschap vastgesteld. De gemeente gebruikt een deelopgave van 0,08 TWh tot 1 april 2025 (vergunde projecten). Dit kan gehaald worden met zonnevelden, windturbines en (bij voorkeur) door innovatieve (vernieuwende) technieken. In 2021 en 2022 worden de initiatieven voor duurzame energieopwekking beoordeeld. Voor 2021 geldt een beoordeling van initiatieven gericht op de opwekking van zonne-energie (max 25 hectare) en innovatieve initiatieven.
In het Nationaal Klimaatakkoord krijgt de gemeente de regierol bij de overstap naar een aardgasvrije gebouwde omgeving. De gemeente werkt aan de Transitievisie Warmte, die in 2021 vastgesteld wordt. Hierin staat hoe de gemeente de komende jaren de overstap naar aardgasvrij denkt te maken. Ook laat de visie zien waar als eerste gestart wordt met het maken van concrete plannen. Als gemeente pakken we het stap voor stap en wijk voor wijk aan. De Transitievisie Warmte komt samen met belanghebbenden, bewoners en ondernemers tot stand.
De gemeente maakte gebruik van de subsidie Regeling Reductie Energieverbruik (RRE) om inwoners te stimuleren hun woning te verduurzamen. De gemeente organiseerde een campagne waarin huiseigenaren een voucher kregen waarmee zij voor €70 aan kleine energie-besparende producten konden kopen. In 2020 hebben ruim 2500 woningeigenaren hun voucher verzilverd. Andere activiteiten: (online) bijeenkomsten voor huiseigenaren, maatwerkadvies voor verduurzaming eigen woning, gezamenlijke inkoop-actie. I.v.m. corona is de regeling verlengd tot eind 2021.
Daarnaast is er sprake van een groot aantal lokale activiteiten die in 2020 zijn voortgezet,
waarbij steeds het betrekken van de samenleving en het ondersteunen van initiatieven belangrijke
aspecten zijn. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het begeleiden van Postcoderoosprojecten, het
verduurzamen van vastgoed, het stimuleren van realisatie van opwek door zonnepanelen, het
werken met energie ambassadeurs etc.
Overdracht bodemtaken
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet (1 januari 2022) worden alle gemeenten bevoegd gezag voor de bodem. In 2020 is er met de ODRU en RUD gewerkt aan het inzichtelijk maken van de bodemtaken, de bijkomende kosten en de over te dragen bodemdossiers. Ook hebben de eerste gesprekken plaatsgevonden om te komen tot procesafspraken op het gebied van samenwerking met provincie, RUD en ODRU. Onzeker blijft nog de bijdrage vanuit het rijk voor het uitvoeren van de bodemtaken.
Klimaatadaptatie
Sinds 2018 geldt het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Deze heeft als doel dat Nederland in
2050 zo goed mogelijk klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht voor wateroverlast, droogte,
hitte en overstromingen. Om dat te bereiken is als tussendoel in de deltabeslissing opgenomen dat
ruimtelijke adaptatie uiterlijk in 2020 onderdeel is van het beleid en handelen van de overheden.
Om dit te bereiken heeft de gemeente binnen het Netwerk Water en Klimaat in 2018 een klimaatstresstest uitgevoerd. Hierbij heeft de gemeente onze kwetsbaarheid voor wateroverlast, verdroging, hitte en waterveiligheid in beeld gebracht. Op basis hiervan heeft de gemeente in 2020 in samenwerking met de regionale stakeholders een Regionale Adaptatie Strategie (RAS) opgesteld, waarmee het college op 12 januari 2021 heeft ingestemd.
Heel praktisch heeft de gemeente in 2020 de wateroverlast in Amerongen verder aangepakt. In de Noordoost kant van Amerongen is een infiltratiesysteem aangelegd zodat schoon regenwater niet meer in het vuilwater riool terecht komt. Het hemelwater kan zo infiltreren in de bodem. Dat draagt bij aan het tegen gaan van verdroging en het is goed voor flora en fauna. Het vuilwaterriool wordt hiermee ontlast. In 2021 gaat de gemeente verder in het Oude Dorp.
Afvalinzameling en -verwerking
De corona-uitbraak is van grote invloed geweest op de afvalinzameling en op onze plannen voor 2020. Meest ingrijpend was de enorme toename van bezoekers aan de milieustraat met navenant meer afval. Om dit in goede banen te leiden en de druk op de medewerkers in de hand te houden, is besloten de zaterdagopening tijdelijk te schrappen. Tegelijkertijd is hard gewerkt aan structurele verbeteringen zoals het werken volgens bezoek op afspraak.
De inzameling en verwerking van ons afval heeft ondanks corona grotendeels doorgang kunnen vinden. De papierinzameling moest enkele maanden overgenomen worden van de verenigingen die dit normaal doen. Het college heeft de verenigingen hiervoor gecompenseerd. De besluitvorming rondom diftar heeft wel vertraging opgelopen: het maatschappelijk debat is verplaatst naar het voorjaar van 2021. Het adressenbestand t.b.v. de afvalstoffenheffing is opgeschoond, wat heeft geleid tot extra inkomsten.
Vanaf april 2020 is de gemeente niet meer verantwoordelijk voor de verwerking van PMD en krijgt de gemeente alleen een vergoeding voor de inzameling. Ondanks de nodige discussie rondom afkeur van partijen, is de financiële onzekerheid die de oude constructie met zich meebracht, sterk afgenomen. De eindafrekeningen van 2019 is echter nog steeds niet binnen. De vergoedingen voor de voorgaande jaren, 2016 - 2018 zijn in 2020 wel definitief afgerekend wat een forse financiële meevaller heeft opgeleverd.
Onderhoud Openbare Ruimte
Het Integrale beheerplan met bijbehorende budgetten voor regulier onderhoud en vervangingen is door uw raad geaccordeerd. Dit betekent dat de vervangingen en het reguliere onderhoud per januari 2021 geborgd zijn in de gemeentebegroting. Hiermee kan voldaan worden aan onze wetmatige verplichtingen voor groen en bomen.
Het budget bestrijden ziekten en plagen in bomen is in 2020 structureel opgehoogd door uw raad. Met name de bestrijding van de Eikenprocessierups is daarmee gewaarborgd. Met bestrijding van de Japanse Duizendknoop is in 2020 een grote slag gemaakt. Nu volgt nog 4 jaar nazorg.
Het meerjarenvervangingsplan bomen is uitgewerkt en is daarmee een belangrijk kader voor de besteding van het vervangingsbudget bomen. Dit plan moet in 2021 bestuurlijk vastgesteld worden.
Begraafplaatsen
De aula in Maarn is afgestoten, de aula in Driebergen bleek niet rendabel voor marktpartijen. Voor de uitbreiding van natuurbegraven in Doorn is een explosieven- en een archeologisch onderzoek uitgevoerd. Hieruit blijkt dat er een verdiepend archeologisch onderzoek nodig is.